Merkezin Güncesi’nde “Kartlı Harcama Tercihlerinde Son Dönem Eğilimler” başlıklı bir analiz yayımlandı.
Analizde, dijital kanalların yaygınlaşması ve yüksek enflasyonun etkisiyle nakit taşıma maliyetlerinin artmasının, banka ve bireysel kredi kartlarının (BKK) kullanımını artırdığı vurgulandı. Kartların sunduğu nakit avans ve vadeli ödeme seçenekleri, tüketicilere borçlanma imkanı sağlıyor. Son yıllarda yaşanan yüksek enflasyon, kartlı harcama bakiyesinin nominal ve reel olarak belirgin bir şekilde yükselmesine yol açtı. Bu yazıda, kartlı harcama bakiyesindeki reel artış inceleniyor ve bireylerin nakit yerine kart kullanma tercihlerinin bu artışta önemli bir etken olduğu gösteriliyor.” ifadelerine yer verildi.
125 MİLYON KREDİ KARTI
Türkiye’de yaklaşık 28 milyon aktif kredi kartı kullanıcısı bulunurken, toplamda 125 milyon kredi kartı ve 191 milyon banka kartı mevcut. Kartlı harcamaların toplam hacminin 12,8 trilyon Türk lirasına ulaştığı belirtilen analizde, şu ifadelere yer verildi:
“2021 yıl sonundan 2023 yılının üçüncü çeyreğine kadar faizlerin enflasyonun altında kalması, bakiye büyümesindeki hızlı artışta önemli bir rol oynadı. Ancak kredi kartı ile yapılan harcamaların artışında, kartla borçlanma maliyetinin ötesinde faktörler de etkili. Kartlı ödeme yöntemlerinin kullanım kolaylığı, salgın döneminde temassız ödeme tercihinin artması ve nakit taşımanın azalması, harcamaların artmasında önemli bir yer tutuyor. Nitekim, aynı dönemde borçlanma imkanı sunmayan banka kartlarıyla yapılan harcamalarda kredi kartlarına göre daha yüksek bir reel artış gözlemleniyor. 2015 yılından günümüze kredi kartıyla yapılan harcamalar reel olarak iki kat artarken, banka kartlarıyla yapılan harcamalar yaklaşık üç kat artış gösterdi. Bu artışın büyük bir kısmı (kredi kartlarında yüzde 100, banka kartlarında yüzde 80) 2021 sonrası gerçekleşti.”
SALGIN SONRASI DEĞİŞİM
Kredi kartı ile yapılan işlem sayısının Kovid-19 salgını sonrası dönemde finansal teknolojilerin gelişimiyle önemli ölçüde arttığı belirtiliyor. Salgın öncesi dönemde BKK işlem sayıları yıllık yaklaşık 4 milyar iken, 2024 itibarıyla bu sayının 10 milyara yaklaşacağı öngörülüyor.
Analizde ayrıca, salgınla birlikte hız kazanan ve ödeme sistemlerindeki teknolojik altyapının gelişimiyle desteklenen temassız ödeme tercihinin (banka kartı dahil) yaygınlaşmaya devam ettiği, 2015 yılında ayda sadece 2 milyon temassız ödeme işlemi yapılırken, günümüzde bu sayının her ay 1 milyar adetin üzerine çıktığı ifade ediliyor.
TAKSİTSİZ HARCAMA ARTIYOR
Nakit kullanımından kart kullanımına kayışın hane halkı harcama türlerine de yansıdığı belirtiliyor. Gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) en büyük kalemi olan hane halkı tüketim harcamalarında, BKK ile taksitsiz veya banka kartı ile yapılan harcamaların payı son yıllarda artış gösterdi. Örneğin, banka kartı ile yapılan harcamaların toplam hane halkı tüketimindeki payı yüzde 6,8’den yüzde 10’un üzerine, taksitsiz kredi kartı payı ise yüzde 21’den yüzde 34’e ulaştı.” denildi.
Analizde, BKK harcamalarının yaklaşık dörtte üçünün taksitsiz yapıldığı ve nakit avans kullanım hacminin toplam kartlı harcamalarda düşük bir paya sahip olduğu belirtilerek, kredi kartlarının borçlanma amacıyla kullanılma eğ
